Urszula Broll. Atman znaczy Oddech
Pierwszy kompletny retrospektywny katalog malarstwa Urszuli Broll, wydany przez Fundację Katarzyny Kozyry. Książka opowiada o twórczości niezwykłej i niesłusznie zapomnianej artystki Urszuli Broll (1930–2020), jednej z nielicznych kobiet powojennej awangardy artystycznej i tzw. katowickiego undergroundu. Katalog towarzyszy wystawie Atman znaczy Oddech w Muzeum Rzeźby w Królikarni, oddział MNW (23/06/2020 – 27/09/2020).
Fundacja Katarzyny Kozyry wspiera aktywność kobiet w obszarze kultury i sztuki. Jeden z jej nowych wieloletnich projektów, „Discovering and Rediscovering Female Artists” dotyczy pracy na rzecz zwiększenia obecności i dostrzegania aktywności kobiet na scenie artystycznej. Pierwszym zadaniem programu realizowanego przez Fundację przy wsparciu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Sztuki Wizualne 2019, było przeprowadzenie prac związanych z całościowym opracowaniem i prezentacją publiczności dorobku artystycznego Urszuli Broll.
Pobierz katalog: Urszula_Broll_Atman_znaczy_Oddech_katalog
Teksty:
Justyna Balisz-Schmelz
Janina Hobgarska
Mira Marcinów
Ewelina Krzeszowska
Katarzyna Kucharska
Katarzyna Sikora
Projekt, skład i łamanie: Kaja Gliwa
Urszula Broll urodziła się 17 marca 1930 r. w Katowicach, w rodzinie ze śląskim rodowodem. Naukę pobiera w szkole polskiej w Katowicach i niemieckiej we Wrocławiu. W 1949 roku zdaje maturę w żeńskim liceum w Katowicach i rozpoczyna studia na krakowskiej ASP – Oddział w Katowicach – kierunek grafika propagandowa, plakat. Jej nauczycielami byli: prof. Leon Dołżycki (kapista) – malarstwo, prof. Bogusław Górecki – plakat, prof. Aleksander Rak – grafika artystyczna i rysunek. Niemal na początku studiów poznaje Konrada Swinarskiego, który przybliżył jej i kilku studentom „Teorię widzenia” Władysława Strzemińskiego. Wspólnie tworzą krąg samokształceniowy, którego spotkania i prace twórcze, inspirowane poglądami Strzemińskiego, zaowocowały w 1953 roku wystawą i uformowaniem się Grupy St-53. W 1955 r. Urszula Broll kończy z wyróżnieniem studia i uczestniczy w wystawach St-53 w Katowicach, Pałacu Sztuki w Krakowie i w Galerii Krzywe Koło w Warszawie. Bierze udział w poznańskiej wystawie trzech głównych grup twórczych: St-53, Grupy R-55, Grupy 55 w 1957 r. Uczestniczy w II Wystawie Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zestawem olejnych obrazów pt. „Pejzaże”.W 1958 r. zawiera związek małżeński z Andrzejem Urbanowiczem i wspólnie tworzą undergroundowe miejsce sztuki – pracownię przy ul. Piastowskiej 1. Indywidualna wystawa Urszuli Broll w katowickim BWA w 1963 roku pokazuje nowy etap twórczy artystki malarstwo materii z cyklu „Alikwoty”. Dalsze lata to czas studiów teorii C. G Junga, i plastycznych przełożeń własnej świadomości, działalności wydawniczej, poszukiwań duchowych i powstanie grupy Oneiron ( Antoni Halor, Zygmunt Stuchlik, Henryk Waniek i Urbanowiczowie) jako swoiste studio eksperymentów wizualnych i mentalnych. Jego efektem były zbiorowe kreacje tzw. Czarne Karty. Własne wypowiedzi artystki przybierają formy mandali, co wówczas w polskiej sztuce było nowością. Ich obszerny wybór razem z rysunkami pokazano w 1970 roku w katowickim BWA. Początek lat 70. to czas fascynacji buddyzmem. Pracownia na Piastowskiej staje się miejscem pierwszej grupy buddyjskiej w Polsce. Urbanowiczowie rozstają się w 1978 roku. Andrzej wyjeżdża do USA, a Urszula przenosi się do Przesieki koło Jeleniej Góry. Tworzy metaforyczne akwarele, rysunki i górskie widoki uczestniczy w życiu artystycznym Kotliny Jeleniogórskiej. Jej retrospektywna wystawa odbyła się w 2005 roku w Jeleniej Górze i Katowicach, a po niej kilka innych. W 2015 r. zaproszono ją do wystawy „Kobiety nowoczesne” w Galerii Piekary w Poznaniu poświęconej artystkom, które wywarły wielki wpływ na sztukę nowoczesną. Prace Broll znajdują się w zbiorach: Muzeum Śląskiego, Muzeum Historii Katowic, Muzeum Okręgowym w Koszalinie, Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze, BWA w Jeleniej Górze i kolekcjach prywatnych. Urszula Broll zmarła 17 lutego 2020 roku, na miesiąc przed swoimi dziewięćdziesiątymi urodzinami.
