KATARZYNA KOZYRA. LETNIA OPOWIEŚĆ - Fundacja Katarzyny Kozyry

W czerwcu 2021 roku elewacja biurowca Bałtyk w Poznaniu będzie miejscem interwencji artystycznej Katarzyny Kozyry. Na ponad 600 mkw elewacji zobaczymy Katarzynę Kozyrę jako bajkową postać kobiety „związana” symbolicznie normami kulturowymi dotyczącymi płci. Kozyra dyskutuje z tym, co to znaczy być kobietą dzisiaj. Jest to element pierwszej indywidualnej wystawy artystki w Poznaniu.

Oś projektu stanowi film Opowieść Letnia, któremu obecna rzeczywistość nadaje nowy kontekst.

Opowieść Letnia jest filmem, który zamykał wieloletni cykl Kozyry W sztuce marzenia stają się rzeczywistością i był swoistym pożegnaniem z jego bohaterami – berlińską drag queen Glorią Viagrą oraz nauczycielem śpiewu operowego Maestro. Obydwoje pojawili się w twórczości Kozyry na wezwanie samej artystki, by nauczyć ją „kobiecości”. Jednak niemal w każdym z projektów z tego cyklu – w filmach, performansach, wideoinstalacjach – artystka kwestionuje obiegowe przeświadczenia na temat „oczywistej” dychotomii płci i wprowadza piętrowe rozróżnienia zakłócające możliwość łatwego klasyfikowania ludzi ze względu na ich drugo – i trzeciorzędne cechy płciowe.

Po latach gry z różnymi kliszami kulturowymi, ale także zabawy konwencjami, stylistyką, formami i formatami artystycznymi, Kozyra kręci krwawy thriller Letnia opowieść stylizując go na kolorową bajkę, w której sama gra rolę niewinnej sierotki, obiektu fascynacji grupy karliczek. Karliczki – twórczynie i gospodynie idealnego w ich pojęciu świata norm i zakazów próbują wciągnąć i przystosować do niego bohaterkę filmu, lecz nie widzą już tam miejsca dla Maestra i Glorii, gdyż nie odpowiadają wyznawanym w ich świecie kryteriom normalności.

Hasło artystki W sztuce marzenia stają się rzeczywistością nabrało po latach nowego sensu. Wobec toczącej się w Polsce kampanii skierowanej przeciwko osobom nieheteronormatywnym, stworzona przed kilkunastu laty „bajkowa” fabuła utraciła swoją fikcyjność i nabrała aktualności.

„Świat karliczek i ich przekonania nie mogą bowiem być już traktowane jak wytwór wyobraźni artystki, gdyż w ostatnich latach rośnie w Polsce liczba ataków skierowanych przeciwko osobom zaliczanym do grupy LGBTQ+. Podsycana przez przedstawicieli władzy niechęć do przedstawicieli tej mniejszości, ma poważny wpływ na poglądy dużej części społeczeństwa. Bajkowa niegdyś opowieść o nietolerancyjnym świecie karliczek staje się więc opowieścią o realnym braku tolerancji wobec każdej inności, w tym także wobec osób o nieoczywistej tożsamości płciowej. W ten sposób film Katarzyny Kozyry znalazł się w centrum poważnego społecznego dyskursu, którego finał nadal nie jest nam znany” – mówi kuratorka Anda Rottenberg.

Film z 2008 r. Letnia Opowieść stanowić będzie wyjściowy element nowego projektu wizualnego Katarzyny Kozyry w Poznaniu. Obejmie on ponadto serię autorskich plakatów oraz umieszczony na elewacji poznańskiego biurowca Bałtyk wielkoformatowy wydruk kadru z omawianego filmu – uwięzionej Katarzyny Kozyry jako kobiecej bajkowej postaci. W zamyśle artystki to właśnie ta postać kobiety z kneblem w ustach jest ideałem kobiecości jakiej chce znaczna część społeczeństwa.

Te nowe elementy, stworzone specjalnie do tej wystawy i pokazane publiczności po raz pierwszy, będą stanowić współczesny komentarz artystki do jej pracy.

„Praca artystyczna sama w sobie jest poza czasem. Natomiast jej odbiór jest mocno zakorzeniony i w czasie, i w miejscu, gdzie się odbywa. Temat pracy Katarzyny Kozyry 10 lat temu funkcjonował jako prowokacja, dziś traktowany jest jak tabu” – mówi Asia Tsisar, współkuratorka wystawy.